Tłumaczenia przysięgłe stanowią jedno z kluczowych zagadnień w codziennej pracy tłumaczeniowej, ponieważ mają charakter dokumentów urzędowych. Ich celem nie jest twórcza interpretacja, lecz możliwie najdokładniejsze i wierne odwzorowanie treści dokumentu źródłowego w innym języku. Rodzi to pytanie, czy tłumaczenie przysięgłe może być uznane za utwór w rozumieniu prawa autorskiego, a tym samym korzystać z przysługującej mu ochrony.
Zgodnie z polską ustawą o prawie autorskim i prawach pokrewnych, za utwór uznaje się „każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci”. Tłumaczenie, będące opracowaniem cudzego utworu, może być chronione jako odrębne dzieło, o ile wykazuje cechy twórcze. Jednakże w przypadku tłumaczeń przysięgłych kwestia ta jest bardziej złożona.
Tłumaczenia przysięgłe charakteryzują się wysokim stopniem standaryzacji i brakiem swobody interpretacyjnej. Ich zadaniem jest dosłowne i formalne odwzorowanie dokumentu źródłowego, co oznacza, że trudno w nich o oryginalny wkład twórczy. W efekcie wiele tłumaczeń przysięgłych nie spełnia ustawowych przesłanek utworu i nie korzysta z ochrony prawnoautorskiej.
Niemniej jednak, w praktyce nie wszystkie tłumaczenia przysięgłe mają schematyczny charakter. Jeśli dokument zawiera fragmenty o większym stopniu złożoności językowej, opisy lub sformułowania wymagające interpretacji, tłumacz może wnieść indywidualny wkład, a co za tym idzie – jego praca może zostać uznana za utwór. W takich przypadkach ochrona prawna jest jak najbardziej możliwa.
Warto również pamiętać, że niezależnie od tego, czy tłumaczenie przysięgłe podlega ochronie jako utwór, tłumacz zachowuje prawa osobiste, takie jak prawo do autorstwa, integralności dzieła czy sprzeciwu wobec jego zniekształcenia. Tłumacz przysięgły podpisuje swoje tłumaczenia i opatruje je pieczęcią, co oznacza, że formalnie odpowiada za treść przekładu i potwierdza jego zgodność z oryginałem.
Podsumowując, tłumaczenie przysięgłe może być chronione prawem autorskim, ale tylko wtedy, gdy posiada cechy twórczego opracowania. W praktyce oznacza to, że każdy przypadek powinien być oceniany indywidualnie, a stopień oryginalności przekładu stanowi główny czynnik decydujący o ochronie prawnej. Choć tłumacze przysięgli nie są artystami w sensie klasycznym, ich praca wymaga precyzji, odpowiedzialności i nierzadko wysokich kompetencji językowych, co zasługuje na szacunek i odpowiedni status prawny.
