Egzamin na tłumacza przysięgłego składa się z 2 części: pisemnej oraz ustnej. Część pisemna egzaminu polega na tłumaczeniu 4 tekstów: dwóch z języka polskiego na język obcy i dwóch z języka obcego na język polski, z czego 2 teksty muszą być pismem sądowym, urzędowym lub tekstem prawniczym. Część pisemna egzaminu trwa cztery godziny. Podczas części pisemnej egzaminu, kandydat na tłumacza przysięgłego nie może korzystać z materiałów pomocniczych, z wyjątkiem przyniesionych przez siebie słowników, glosariuszy, leksykonów i encyklopedii w postaci papierowej. Część ustna egzaminu polega z kolei na tym, że kandydat na tłumacza przysięgłego musi przetłumaczyć 2 teksty w formie pisemnej a vista z języka obcego na język polski i 2 teksty z języka polskiego na język obcy, w tym 2 teksty, które podobnie jak w przypadku egzaminu pisemnego będą pismem sądowym, urzędowym lub tekstem prawniczym. Teksty do tłumaczenia a vista są wręczane kandydatowi bezpośrednio przed tłumaczeniem, a kandydat otrzymuje 2 minuty na przeczytanie tych tekstów przed rozpoczęciem tłumaczenia. Dodatkowo konieczne będzie wykonanie tłumaczenia konsekutywnego 2 tekstów z języka polskiego na język obcy, w tym jednego tekstu, który jest pismem sądowym, urzędowym lub tekstem prawniczym. Tłumaczenie konsekutywne polega na tym, że egzaminator odczytuje lub odtwarza tekst z przerwami na tłumaczenie. Na egzaminie ustnym zakazane jest korzystanie z jakichkolwiek pomocy naukowych. Żeby zaliczyć egzamin i móc zostać wpisanym na listę tłumaczy, z każdej części egzaminu należy uzyskać ocenę pozytywną.
Kryteria oceny egzaminu pisemnego
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 października 2018 roku, zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowego sposobu przeprowadzenia egzaminu na tłumacza przysięgłego, egzamin na tłumacza przysięgłego ocenia się w oparciu o określone w rozporządzeniu kryteria. Jeśli chodzi o egzamin pisemny to zespół egzaminacyjny ustala jego wynik jako sumę punktów przyznaną dla każdego z 4 tłumaczonych tekstów osobno. Tekst oceniany jest w zakresie umiejętności językowych, a także tłumaczeniowych. Za umiejętności tłumaczeniowe przyznaje się maksymalnie 25 punktów. Ilość punktów zależy od strony merytorycznej tłumaczenia i zgodności treści przetłumaczonej z treścią oryginału, a także użytej terminologii i frazeologii języka specjalistycznego. Ważna jest również strona formalna tłumaczenia oraz znajomość zasad wykonywania tłumaczeń poświadczonych. Jeśli chodzi o ocenę umiejętności językowych to tutaj również można uzyskać 25 punktów w szczególności za poprawność interpunkcyjną, ortograficzną, gramatyczną, leksykalną i stylistyczną. Jeśli kandydat popełni tzw. błąd krytyczny czyli błąd powodujący istotne naruszenie sensu tekstu źródłowego, to można obniżyć punktację o nie więcej niż 10 punktów w kategorii umiejętności tłumaczeniowych za każdy taki błąd.
Jak ocenia się egzamin ustny na tłumacza przysięgłego?
Jeśli chodzi o kryteria oceny egzaminu ustnego to również są one szczegółowo sprecyzowane w rozporządzeniu. Wynik egzaminu ustnego jest sumą punktów, jakie kandydat na tłumacza przysięgłego uzyskał za tłumaczenie każdego z 4 tekstów. Za umiejętności tłumaczeniowe przyznaje się do 25 punktów, w oparciu o ocenę strony merytorycznej tłumaczenia czyli zgodność treści przekazanej w tłumaczeniu z treścią oryginału oraz za stronę terminologiczną tłumaczenia czyli prawidłowe użycie terminologii i frazeologii języka specjalistycznego. Z kolei punkty za stronę językową tłumaczenia przyznaje się w szczególności za poprawność gramatyczną, leksykalną, stylistyczną, fonetyczno-intonacyjną, dykcję i płynność wypowiedzi. Maksymalnie można tutaj uzyskać 25 punktów. Podobnie jak w przypadku części pisemnej egzaminu, także w częście ustnej jeśli kandydat popełni błąd krytyczny, to można obniżyć punktację w kategorii umiejętności tłumaczeniowych, jednak o nie więcej niż 10 punktów za każdy taki błąd.
